Wet kwaliteitsborging voor het bouwen

Voor invoering van de Wkb was het nog zo dat de gemeente vooraf controleert of een bouwplan aan de regels voldoet. Na invoering van de Wkb wordt dit bij bouwwerken met een laag risico (gevolgklasse 1) gedaan door een onafhankelijke partij. Dit noemen we een kwaliteitsborger.

Wie vanaf 1 januari 2024 een bouwplan voor nieuwbouw indient, dat valt onder gevolgklasse 1, moet zelf een kwaliteitsborger inhuren.
Na 1 januari 2025 wordt deze gevolgklasse uitgebreid waardoor dit vanaf dan ook geldt voor verbouw.

Bouwwerken In Gevolgklasse 1

Bouwwerken zijn verdeeld in verschillende groepen. Dit noemen we gevolgklassen. Hoe groter de gevolgen kunnen zijn als iets misgaat bij de bouw, hoe zwaarder de eisen zijn. De Wkb geldt voor bouwwerken in gevolgklasse 1. Dit zijn bouwwerken met een laag risico. Het gaat om:

• Op de grond gebouwde woningen, ook met bijvoorbeeld garage en kantoor aan huis
• Woonboten
• Vakantiewoningen
• Bedrijfsgebouwen van maximaal 2 verdiepingen, ook met een klein kantoor of kleine kantine
• Aanbouwen aan overige gebruiksfuncties van maximaal 2 bouwlagen, bijvoorbeeld een magazijn bij een winkel
• Kleine fiets- en voetgangersbruggen van maximaal 20 meter, die niet over een rijksweg of provinciale weg liggen
• Andere bouwwerken van maximaal 20 meter hoog, zoals masten en antennes

De Wkb geldt niet voor:

• Rijksmonumenten, provinciale monumenten en gemeentelijke monumenten
• Bouwwerken waarbij een milieuvergunning of vergunning/melding brandveilig gebruik nodig is
• Bouwactiviteiten waarbij er sprake is van een gelijkwaardige oplossing voor brand- of constructieve veiligheid, inclusief toepassing NEN 6060 en 6079

Bekijk voorbeelden van verschillende situaties (Deze link gaat naar een externe website) op de factsheet van de VNG.

Kwaliteitsborger

De kwaliteitsborger is een onafhankelijke partij die de kwaliteit van een bouwwerk controleert. De kwaliteitsborger controleert voor en tijdens de bouw of het bouwplan voldoet aan de regels. Deze regels gaan bijvoorbeeld over:

• Fundering
• Brandveiligheid
• Energiegebruik

Stappenplan

Voor bouwwerken in gevolgklasse 1 moet u vanaf 1 januari 2024 een aantal stappen volgen.

Stap 1: Nieuw initiatief onder Wkb

U heeft bouw- of verbouwplannen die onder de Wkb vallen.

Stap 2: Vooroverleg (niet verplicht)

Maak een afspraak voor een vooroverleg als u uw bouwplannen vooraf met de gemeente wilt bespreken.

Stap 3: Kwaliteitsborger inhuren

U huurt zelf een kwaliteitsborger in. U kunt zoeken in het register instrumenten kwaliteitsborging (Deze link gaat naar een externe website). Daar vindt u een lijst met kwaliteitsborgers en instrumenten. Een instrument is een goedgekeurde werkwijze, die de kwaliteitsborger gebruikt om de bouw te controleren. De kwaliteitsborger stelt een risicobeoordeling en borgingsplan op.

Stap 4: Omgevingsplanactiviteit aanvragen

Indien u voor uw bouwplan voor ruimtelijk bouwen een omgevingsvergunning nodig heeft, adviseren wij te wachten met het indienen van een bouwmelding totdat er een besluit is genomen. De gemeente kan in het besluit namelijk bijzondere lokale omstandigheden aangeven waarmee u rekening moet houden bij de bouwmelding. Deze bijzondere lokale omstandigheden moeten geborgd worden in het borgingsplan en de risicobeoordeling.

Stap 5: Bouwmelding indienen

Minimaal 4 weken voor de start van de bouwactiviteiten dient u via het Digitale Omgevingsloket een bouwmelding in. Hierbij geeft u aan:

• dat het gaat om een bouwwerk in gevolgklasse 1.
• wie de kwaliteitsborger is.
• welke werkwijze gebruikt wordt.

Ook levert u het borgingsplan en de risicobeoordeling in die de kwaliteitsborger heeft opgesteld.

Stap 6: Start bouwwerkzaamheden

Minimaal 2 dagen voor de start van de bouwactiviteiten geeft u via het Digitale Omgevingsloket de startdatum van de bouw door.

Stap 7: Controle door kwaliteitsborger

Tijdens de bouw controleert de kwaliteitsborger:

• de kwaliteit van het bouwwerk.
• of aan de inhoud van het borgingsplan wordt voldaan.

Stap 8: Controle door gemeente

De gemeente kan tijdens de bouw controles uitvoeren en waar nodig handhaven.

Stap 9: Gereedmelding

Minimaal 2 weken voor u het gebouw gaat gebruiken dient u via het Digitale Omgevingsloket in:

• Gereedmelding
• Opleverdossier (as built dossier) bevoegd gezag
• Verklaring van de kwaliteitsborger

Stap 10: Gebouw gebruiken

Binnen 2 weken hoort u of de gereedmelding en verklaring van de kwaliteitsborger akkoord zijn door de gemeente. Bij akkoord mag u het bouwwerk in gebruik nemen.

Bijzondere lokale omstandigheden

Onder de Wkb mag een gemeente bijzondere lokale omstandigheden vaststellen. Dit zijn lokale situaties waardoor het eindresultaat van een bouwactiviteit mogelijk niet aan de bouwtechnische regels voldoet. De kwaliteitsborger moet van deze bijzondere lokale omstandigheden op de hoogte zijn. De kwaliteitsborger moet ze verwerken in het borgingsplan en de risicobeoordeling.

Op dit moment worden de bijzondere lokale omstandigheden in de gemeente Best in kaart gebracht. Binnenkort vindt u hierover meer informatie op deze pagina.

Veranderingen voor aannemers

Door de invoering van de Wkb wordt de positie van opdrachtgevers versterkt. Er verandert veel voor aannemers:

• De aannemer geeft de opdrachtgever bij oplevering van een bouwwerk een opleverdossier.
• De aannemer is verplicht om particuliere opdrachtgevers bij nieuwbouw te informeren over hoe hij verzekerd is.
• Het opschortingsrecht (de 5%-regeling) bij particuliere opdrachtgevers wordt aangepast.
• Er worden extra eisen gesteld aan de waarschuwingsplicht van de aannemer bij bouwwerken. Deze waarschuwing moet duidelijk, schriftelijk en op tijd zijn.
• De aannemer wordt ook na oplevering verantwoordelijk voor gebreken.

Deze wijzigingen gelden voor alle bouwactiviteiten waarvoor een aannemingsovereenkomst is gesloten. Zorg dat u als aannemer goed voorbereid bent op de Wkb. Lees er meer over op de website van Bouwend Nederland (Deze link gaat naar een externe website).