Onderzoek mogelijke opvang asielzoekers

Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) kampt met een groot tekort aan opvanglocaties. Ondanks diverse pogingen om dit probleem op te lossen, zijn COA en de regering nog niet tevreden met de huidige situatie. Alleen al in Zuidoost-Brabant is het COA op zoek naar bijna 3.000 extra opvangplekken.

De regering heeft gemeenten opgeroepen om aanvullende opvanglocaties te realiseren. Recent heeft minister Faber in een brief aan de hele provincie laten weten dat er nog steeds een opgave ligt om asielzoekers in de gemeente op te vangen.

Tot nu toe heeft de gemeente Best nog geen structurele opvang geboden aan asielzoekers. Gemeente Best neemt hun verantwoordelijkheid en is daarom op zoek gegaan naar een geschikte locatie in Best voor de opvang van maximaal 192 asielzoekers voor de duur van minimaal 5 jaar.

Uitgangspunten

Op 16 september 2024 stelde de gemeenteraad van Best naar aanleiding van de bekendmaking van de Spreidingswet belangrijke uitgangspunten vast voor de huisvesting van asielzoekers. In de uitgangspunten staat dat de gemeente Best de voorkeur geeft aan 1 centrale locatie voor de opvang. Dit heeft als voordeel dat het COA meer controle heeft over de organisatie van de opvang, zoals het regelen van 24-uurs bewaking en andere veiligheidsmaatregelen.

Het maakt het ook makkelijker om de veiligheid en het welzijn van zowel de mensen in de opvang als de buurt goed te waarborgen. Ook werd gesteld dat de opvang niet te dicht bij woonwijken moet liggen, maar ook niet te ver van voorzieningen. Verder mag de locatie geen belemmering vormen voor woningbouw of uitbreiding van bedrijventerreinen. Deze uitgangspunten vormen een richtlijn voor het zoekproces naar een geschikte locatie.

Kijk de raadsvergadering (Deze link gaat naar een externe website) terug en lees het raadsvoorstel met de uitgangspunten via onze website.

Locatieonderzoek

Na het vaststellen van de uitgangspunten is er door de gemeente Best zorgvuldig onderzoek verricht naar mogelijke locaties binnen de gemeente die voldoen aan de uitgangspunten. Dit locatieonderzoek is onlangs afgerond waarbij 1 mogelijke locatie aan de uitgangspunten voldoet.

Tijdens dit proces hield het college van B&W de gemeenteraad van Best op de hoogte en deelden regelmatig informatie over de zoektocht naar een geschikte locatie. We communiceerden bewust nog niet eerder over een mogelijke locatie voor asielzoekers naar onze inwoners, omdat het nog niet duidelijk is of we een geschikte locatie zouden hebben.

de beschikbare ruimte
de voorzieningen in de buurt
de bereikbaarheid
de lokale samenleving
de veiligheid van de locatie voor inwoners en asielzoekers

Locatiekeuze

Het is heel belangrijk dat het COA het vervolgonderzoek zorgvuldig en precies uitvoert. Zo kunnen we duidelijk zien of de voorkeurslocatie geschikt is volgens het COA. De keuze voor de locatie van het AZC wordt gemaakt door het college van B&W. Zij hebben de bevoegdheid om deze beslissing te nemen, wat betekent dat inwoners niet worden meegenomen in deze keuze.

Als het college dit besluit heeft genomen, voldoet de gemeente Best aan de Spreidingswet. De opvang van asielzoekers is dus een wettelijke taak van de gemeente. De gemeente Best is verantwoordelijk voor het naleven van deze wettelijke taken en het vinden van een geschikte locatie. De opvangcapaciteit en locatie hangen af van wettelijke verplichtingen en praktische mogelijkheden, waardoor we mogelijk niet aan specifieke wensen te kunnen voldoen.

We begrijpen dat deze keuze meningen kan oproepen, maar we willen duidelijk maken dat het niet mogelijk is om mee te denken over de locatie. Inwoners worden wel betrokken bij de invulling en uitvoering van een mogelijke locatie.

Communicatie en verwachtingen

Wij zijn ons ervan bewust dat er via sociale media discussies ontstaan en informatie wordt gedeeld over dit onderwerp, wat leidt tot verschillende meningen en vragen binnen de Bestse samenleving. We begrijpen dat er behoefte is aan duidelijkheid over de locatie. We willen geen valse verwachtingen creëren door inwoners te vragen hoeveel asielzoekers zij denken dat er opgevangen kunnen worden. Of welke locatie zij de voorkeur geven, als we niet kunnen garanderen dat we aan die wensen kunnen voldoen.

De gemeente maakt de definitieve locatie bekend zodra uit het vervolgonderzoek van COA blijkt dat deze locatie voldoet aan de eisen om de kwaliteit van de opvang te garanderen. Om vervolgens de gemeenteraad, direct omwonenden, inwoners en andere betrokkenen nauwkeuriger te kunnen informeren.

Meer informatie over dit onderwerp

Bekijk meer informatie over de activiteiten van het COA (Deze link gaat naar een externe website) en het leven op een AZC. Op diezelfde website leest u ook meer informatie over de opvang van asielzoekers (Deze link gaat naar een externe website).

Vragen en antwoorden over mogelijk AZC in Best

We merken dat er veel vragen zijn rondom het mogelijke asielzoekerscentrum (AZC) in Best. Hieronder kunt u antwoorden vinden op vaak gestelde vragen. Deze vragen haalden we onder andere uit de reacties op ons bericht over het mogelijke tijdelijke AZC in Best. Ons doel is om onzekerheden weg te nemen en transparantie te bieden aan de Bestenaren.

Algemeen

Wat is het COA?

Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) zorgt voor de opvang van asielzoekers in Nederland tijdens de asielprocedure. Dit houdt in dat het COA zorgt voor huisvesting vanaf het moment dat de asielzoeker asiel aanvraagt in Nederland, tot aan het moment dat de asielzoeker Nederland moet verlaten of een verblijfsvergunning krijgt. Zie ook: www.coa.nl (Deze link gaat naar een externe website).

Vluchtelingen, asielzoekers, statushouders, AZC - wat is wat?

Mensen die door oorlog of andere redenen vrezen voor hun leven, kunnen asiel aanvragen in ons land. Zij zijn asielzoekers. Tijdens de behandeling van hun asielaanvraag verblijven zij in een opvanglocatie van het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers), het asielzoekerscentrum (AZC). Zodra zij na grondig onderzoek van de IND een verblijfsstatus krijgen, worden ze statushouders genoemd. De instroom van asielzoekers is nu erg hoog en de doorstroom van statushouders vanuit de AZC’s naar woningen is door de krapte op de woningmarkt laag. Hierdoor moeten statushouders vaak langer in een AZC blijven wonen. Dit betekent dat er minder plek is voor nieuwe asielzoekers, terwijl het aantal mensen dat hier een thuis zoekt, nog niet afneemt.

Wat is het verschil tussen een AZC en Budel en Ter Apel?

Het AZC in Best wordt een regulier AZC. Voordat personen op deze locatie worden geplaatst, heeft een eerste screening plaatsgevonden door het IND en COA. Kern van deze screening is het recht hebben op een asielprocedure. Deze screening vinden plaats in de twee aanmeldcentra die Nederland kent, namelijk Ter Apel en Budel. Deze aanmeldcentra zijn dus niet te vergelijken met een AZC zoals wij die in Best beogen.

Vragen over de situatie in Best

Waarom komen er asielzoekers naar Best?

De landelijke overheid heeft in 2024 de Spreidingswet ingevoerd. Deze wet moet ervoor zorgen dat er een eerlijkere verdeling van asielzoekers in Nederland komt. Daarom hebben alle gemeenten in Nederland te horen gekregen dat zij actief moeten bijdragen aan de opvang van asielzoekers. Recent heeft minister Faber in een brief aan de hele provincie laten weten dat er nog steeds een opgave ligt om asielzoekers in de gemeente op te vangen. Tot nu toe heeft de gemeente Best nog geen structurele opvang geboden aan asielzoekers. De gemeente Best neemt hun verantwoordelijkheid en is daarom op zoek gegaan naar een geschikte locatie in Best voor de opvang van 192 asielzoekers voor de duur van minimaal 5 jaar.

Waarom moeten we in Best (voor 5 jaar) asielzoekers opvangen?

Het aantal asielzoekers in de bestaande aanmeldcentra stijgt en dit leidt al lange tijd tot ernstige situaties. Alleen al in Zuidoost Brabant heeft het COA bijna 3.000 nieuwe opvangplekken nodig. De landelijke overheid heeft gemeenten op basis van de Spreidingswet gevraagd om extra opvanglocaties te regelen. Met de komst van deze opvanglocatie van het COA voldoet Best aan deze taak voor de komende 5 jaar.

Hoeveel asielzoekers komen er naar Best?

Het exacte aantal hangt af van de instroom van asielzoekers, maar is maximaal 192.

Welke wettelijke taakstellingen heeft gemeente Best voor ontheemde Oekraïners en statushouders?

We huisvesten statushouders volgens onze wettelijke taakstelling (Deze link gaat naar een externe website). Op dit moment hebben we een taakstelling om huisvesting te vinden voor 31 personen voor 01-07-2025. Daarbij komt nog een achterstand van 35 personen van 2024. De gemeente Best moet dus in het eerste half jaar van 2025 66 statushouders huisvesten. Voor ontheemden Oekraïners hebben we een inspanningsverplichting om 172 personen op te vangen. Op dit moment verblijven ongeveer 121 ontheemden in de opvang in gemeente Best. Deze opvang en huisvesting staat los van de opgave die we in Nederland hebben om asielzoekers een veilig onderkomen te bieden.

Komen er na deze locatie nog meer asielzoekers in Best bij?

Hoewel het aantal van 192 asielzoekers boven de huidige taakstelling van de gemeente ligt, blijven we met deze opvanglocatie binnen de grenzen van onze verplichtingen en komen er naast de 192 asielzoekers niet nog meer bij. Zelfs bij een toekomstige verhoging van het aantal asielzoekers, blijven we voldoen aan de landelijke taakstelling voor de opvang.

Welke asielzoekers komen er naar Best?

Op dit moment is dat nog niet bekend. Het COA bepaalt wie naar Best komt. Best wordt geen aanmeldlocatie zoals Ter Apel of Budel. De mensen in een asielzoekerscentrum wachten de uitkomst van hun asielprocedure af of zijn in het bezit van een verblijfsvergunning en wachten op een huurwoning in een gemeente ergens in Nederland (dit is niet per definitie Best).

Moeten alle bewoners van het AZC straks in Best een woning krijgen?

Alleen asielzoekers die na de asielprocedure een verblijfsvergunning krijgen en statushouders worden, hebben recht op een woning in Nederland. Zij worden over heel Nederland verdeeld en wonen dus niet automatisch in Best. De mensen in het AZC zijn asielzoekers. Zolang zij in de asielprocedure zitten, wonen zij in het AZC. In het AZC organiseert het COA activiteiten om de bewoners wegwijs te maken in Nederland. Alle leerplichtige kinderen hebben recht op onderwijs.

Hoe zorgt het COA en de gemeente voor een goede daginvulling van de bewoners van het asielzoekerscentrum?

De gemeente streeft ernaar om, in samenwerking met het COA, voor alle bewoners van het asielzoekerscentrum die op de locatie worden geplaatst passende participatie- en dagbestedingsmogelijkheden te faciliteren. Dit draagt niet alleen bij aan een effectievere voorbereiding op integratie, maar ook aan een zinvolle daginvulling tijdens de opvangperiode. Deze ambities en mogelijkheden zullen in verdere afstemming met het COA worden besproken.

Welke financiële vergoedingen ontvangt de gemeente bij het openen van een AZC?

De gemeente ontvangt een vergoeding per inwoner van het AZC. De Rijksoverheid berekent elk jaar hoeveel opvangplaatsen nodig zijn. Per opvangplaats krijgt de gemeente een vergoeding. Deze middelen kan de gemeente inzetten voor algemene voorzieningen zoals infrastructuur, openbaar vervoer, begeleiding of straatverlichting. Maar dit kan ook geïnvesteerd worden in onderwijs binnen de gemeente. Op een later moment wordt gekeken hoe deze middelen ingezet gaan worden.
Vergoeding voor voorlichtingskosten. Voor de voorbereidingskosten van een nieuw opvangcentrum ontvangen gemeenten een eenmalige vergoeding van maximaal € 11.345,-. Hiermee kan de gemeente kosten dekken voor locatieonderzoek en informatievoorziening naar de inwoners over de komst van een AZC. De kosten voor personeel (begeleiders, beveiliging), onderhoud van de opvanglocatie, onderwijs en medische zorg worden betaald door het COA. De gemeente Best ontvangt hiervoor dus geen vergoeding.
De waarde van opvang. De opvang van asielzoekers gaat niet alleen om geld. Nederland heeft de humanitaire plicht om hen te helpen volgens internationale verdragen. Gemeenten spelen hierin een belangrijke rol. De bijdrage die de gemeente krijgt, helpt de kosten van opvang en integratie te dekken. Maar de opvang zelf is een verantwoordelijkheid die verder gaat dan alleen het financiële.
Maatschappelijke impact. Inwoners van het AZC krijgen de kans om mee te doen aan onze samenleving. Ze kunnen werkervaring opdoen en bijdragen aan de economie. Uiteindelijk profiteert de hele maatschappij hiervan. Het leefgeld dat asielzoekers ontvangen, wordt vaak besteed aan boodschappen bij lokale ondernemers. Het gaat dus niet alleen om het bedrag dat gemeenten ontvangen, maar ook om de bredere voordelen van het opnemen van mensen die in Nederland een nieuw leven willen opbouwen.

Als de plannen voor een AZC op de nog onbekende locatie niet door zouden gaan, komt er dan géén AZC in Best?

Wij hebben volgens de Spreidingswet een wettelijke taak om asielzoekers op te vangen. Als het COA de voorkeurslocatie van het college niet goedkeurt, moeten we opnieuw zoeken naar een of meer geschikte locaties om aan de verplichtingen te voldoen.

Blijft de opvanglocatie maar voor 5 jaar of kan dat verlengd worden?

Het COA en de gemeente sluiten een overeenkomst voor 5 jaar. Deze periode begint zodra de opvanglocatie opent en asielzoekers opvangt. We kunnen nu niets zeggen over een mogelijke verlenging.

Waarom krijgen zij wel een plek en onze kinderen niet?

Het is belangrijk om te benadrukken dat het huisvesten van asielzoekers niet ten koste gaat van de huisvesting van lokale bewoners. De woningmarkt in Nederland heeft een tekort aan woningen, zowel voor asielzoekers als voor inwoners. De gemeente en de landelijke overheid werken voortdurend aan oplossingen voor het woningtekort. Het vinden van een balans tussen de behoeften van asielzoekers en lokale bewoners is een complexe uitdaging. De opvang van asielzoekers is een verplichting die samenvalt met de bredere verantwoordelijkheid van de overheid om huisvesting voor iedereen te waarborgen. De gemeente blijft zich inzetten voor meer woningen voor zowel lokale bewoners als andere groepen die hulp nodig hebben, zoals vluchtelingen en asielzoekers. Het is een gezamenlijke taak van de overheid en de samenleving om deze uitdagingen aan te pakken en tot een rechtvaardige oplossing te komen.

Vragen over het onderzoek door COA naar de mogelijke locatie

Wanneer is het locatieonderzoek door het COA afgerond?

Op dit moment wordt de voorkeurslocatie van het college van B&W door het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) verder onderzocht. COA is gespecialiseerd in het ontwikkelen en beheren van opvanglocaties en faciliteiten voor asielzoekers. Dit noodzakelijke vervolgonderzoek gaat over verschillende onderdelen, zoals de beschikbare ruimte, de voorzieningen in de buurt, de bereikbaarheid, de lokale samenleving en de veiligheid van de locatie voor inwoners en asielzoekers. We verwachten dat het COA nog enkele weken nodig heeft voor dit onderzoek.

Wanneer komen de eerste asielzoekers naar Best?

Er moet nog veel gebeuren voordat de eerste asielzoekers terecht kunnen in de mogelijke opvanglocatie van het COA. Er is voorbereidingstijd nodig. Er moeten vergunningen worden aangevraagd en de locatie moet gereed gemaakt worden. Wanneer de beoogde locatie goedgekeurd is door het COA, is waarschijnlijk nog minimaal een jaar nodig. Zodra er meer duidelijkheid is over de planning communiceren we dat op onze website.

In de uitgangspunten voor een locatie hebben jullie het over ‘niet dichtbij een woonwijk’. Wat betekent dit?

De omgeving van de mogelijke opvanglocatie moet geschikt zijn voor 192 mensen. De gemeenteraad heeft het college geen precieze afstanden meegegeven.

Wat is de rol van het COA?

De gemeente werkt nauw samen met COA. Als het COA de voorkeurslocatie heeft goedgekeurd dan maken de gemeente en COA een bestuursovereenkomst waarin alle afspraken zoals veiligheid, onderwijs, personeel, kosten etc. worden vastgelegd. De gemeente heeft hierin veel inspraak.

Veiligheid

Hoe wordt de omgeving van het AZC beveiligd?

Beveiliging wordt altijd in nauwe samenwerking met het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers) georganiseerd. Het COA is verantwoordelijk voor de veiligheid van asielzoekers en personeel van de opvanglocaties. Het COA zorgt voor 24-uurs beveiliging op de opvanglocatie, wat betekent dat er altijd beveiligingspersoneel beschikbaar is om te reageren op incidenten, noodsituaties of andere beveiligingsbehoeften. 24-uursbeveiliging is essentieel om een veilige omgeving te waarborgen voor zowel de bewoners van de opvanglocatie als het personeel. Het beveiligingspersoneel voert verschillende taken uit, zoals het monitoren van de toegang, het uitvoeren van surveillance, het beheren van bezoekersstromen en het handhaven van orde en rust.

Besluitvorming en communicatie

Waarom is er geen inspraak geweest over het aantal asielzoekers en de locatie?

De opvang van asielzoekers is een wettelijke taak van de gemeente. De gemeente Best is verantwoordelijk voor het naleven van deze regels en het vinden van een geschikte locatie. De opvangcapaciteit en locatie hangen af van wettelijke verplichtingen en praktische mogelijkheden, waardoor we niet altijd aan specifieke wensen kunnen voldoen. Daarom heeft het college gezocht naar een geschikte plek in Best voor de opvang van 192 asielzoekers voor minimaal 5 jaar. Op dit moment onderzoekt het COA zorgvuldig of de voorkeurslocatie geschikt is.

Waarom heeft de gemeente niet vooraf aan inwoners gevraagd welk aantal asielzoekers zij acceptabel vinden?

De opvang van asielzoekers is een wettelijke taak van de gemeente, en het college van burgemeester en wethouders (B&W) is verantwoordelijk voor het naleven van de regels en het vinden van een geschikte locatie. We willen geen valse verwachtingen creëren door inwoners te vragen hoeveel asielzoekers zij denken dat er opgevangen kan worden, of welke locatie zij voorkeur geven, als we niet kunnen garanderen dat we aan die wensen kunnen voldoen. Daarom heeft het college gezocht naar een geschikte plek in Best voor de opvang van 192 asielzoekers voor minimaal 5 jaar. Deze taak komt voort uit de Spreidingswet. De gemeente moet voldoen aan deze wettelijke verplichtingen. Het college van B&W neemt de uiteindelijke beslissingen. Op dit moment onderzoekt het COA zorgvuldig of de voorkeurslocatie geschikt is.

Hoe is het proces verlopen rondom de besluitvorming?

De openbare gemeenteraadsvergadering van 16 september 2024 bood alle inwoners de mogelijkheid om de ontwikkelingen te volgen. Sindsdien heeft het college van Burgemeester en Wethouders de gemeenteraad voortdurend op de hoogte gehouden tijdens het lopende onderzoek. Na het vaststellen van de uitgangspunten is er zorgvuldig onderzoek gedaan naar potentiële locaties binnen de gemeente die voldoen aan de gestelde criteria, er zijn meerdere locaties in beeld gebracht en beoordeeld aan de hand van een afwegingskader. Op basis van deze beoordeling is 1 mogelijke geschikte locatie naar voren gekomen. Om onrust en onduidelijkheid onder inwoners te voorkomen, is ervoor gekozen om het onderzoek eerst zorgvuldig af te ronden voordat er over specifieke locaties wordt gecommuniceerd.

Waar kan ik de gemeenteraadsvergadering van 16 september 2024 terugzien?

Kijk de raadsvergadering (Deze link gaat naar een externe website) terug.

Welke uitganspunten heeft de gemeenteraad vastgesteld?

De gemeenteraad heeft besloten op 16 september 2024 de volgende uitgangspunten voor locatieonderzoek voor de huisvesting van asielzoekers vast te stellen

Een opvang op 1 locatie met maximaal 192 plekken, indien niet beschikbaar uitwijken naar kleinschalige opties.
Een locatie die tenminste 5 jaar beschikbaar is.
Een locatie die (tijdelijk) geen belemmering vormt voor woningbouw of uitbreiding van bedrijventerreinen.
Een locatie waarbij de veiligheid van zowel inwoners van de gemeente als de asielzoekers geborgd worden.
Een locatie die aan de voorwaarden voldoet om het COA zoveel mogelijk werkzaamheden ten behoeve van de daadwerkelijke opvang, exploitatie, begeleiding en verzorging van voorzieningen op zich te laten nemen.
Een locatie die niet te dicht op bestaande woonwijken ligt en aan de andere kant niet te ver van voorzieningen.
Een locatie waarbij het mogelijk is om samen te werken met 1 of meerdere buurgemeenten.
Transparante communicatie richting inwoners en andere belanghebbenden over het proces om te komen tot een locatiekeuze.

Is de gemeente op de hoogte dat er social media groepen zijn gestart? Wat vindt u daarvan?

Ja, we kennen deze social media groepen. Social media is een manier om je mening kenbaar te maken. We streven naar respectvolle en opbouwende communicatie met alle betrokkenen en staan open voor het bespreken van hun zorgen.

Op de hoogte blijven

Hoe kan ik op de hoogte blijven?

We willen zorgvuldig communiceren met alle inwoners over de komst van het asielzoekerscentrum. Op onze website staat alle beschikbare informatie. We vullen deze pagina steeds aan met nieuwe informatie zodra die beschikbaar is. Ook delen we belangrijke informatie via de gemeenteberichten in de huis-aan-huisbladen en op onze socialemediakanalen.

Mijn vraag staat hier niet tussen. Waar kan ik die stellen?

U kunt uw vraag aan de gemeente stellen door een e-mail te sturen aan info@gemeentebest.nl.